ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΥ - ΕΠΙΣΚΕΥΗ - ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Πολύτιμοι θησαυροί της γνώσης, της σοφίας, στα ράφια των βιβλιοθηκών, κειμήλια ανεκτίμητα που καταγράφουν και μαρτυρούν έναν ολόκληρο κόσμο, που παραμένουν ζωντανά στο διάβα του χρόνου αιώνες τώρα. Βιβλία από περγαμηνή, χειρόγραφα, εκτυπωτικά καλλιτεχνήματα ντυμένα με δέρμα, ύφασμα, με μεταλλικά κλείστρα, κεφαλόκαρφα, με ωραίες χρυσές διακοσμήσεις, φτιαγμένα με τα χέρια. Βιβλιοδεσίες βυζαντινές, γοτθικές, γαλλικές, ιταλικές, ανατολικής προέλευσης διαφόρων εποχών, φθαρμένες από τον χρόνο.

Οι συνθήκες περιβάλλοντος, όπως η υγρασία, η σκόνη, το φως είναι στοιχεία που συμβάλλουν στην φυσική φθορά των δεμένων βιβλίων. Σημαντική είναι η συχνή χρήση, ο χειρισμός, οι κακές συνθήκες φύλαξης, όπως σε υπόγεια ή σοφίτες, τα ατυχήματα από πλημμύρες, αλλά και η κακή ποιότητα του χαρτιού.

Βιβλία μέχρι και τον 18^ο  αιώνα διατηρούνται σε πολύ καλύτερη κατάσταση από κάποια που τυπώθηκαν μετά τα μέσα του 19^ου και κυρίως του 20^ου αιώνα. Η μηχανοποιημένη εκτύπωση, η αύξηση της παραγωγής του χαρτιού, η μεγαλύτερη ζήτηση, η ανάγκη μείωσης του χρόνου και του κόστους οδήγησε στην παραγωγή φθηνότερου χαρτιού από ξυλοπολτό. Όμως η οξύτητα του ξύλου μπορεί να προκαλέσει ανεπανόρθωτες ζημιές, αρχικά την αλλαγή στο χρώμα του χαρτιού και στην συνέχεια την διάσπασή του.

Σε πολλούς αρέσει η εικόνα του παλαιού, φθαρμένου βιβλίου, άλλοι θεωρούν πως όσο πιο φθαρμένο και «ταλαιπωρημένο» είναι, αποκτά μεγαλύτερη αξία. Λάθος! Αντίθετα χάνει την αξία του. Μεγάλο λάθος είναι επίσης μία από πιο συχνές πρόχειρες παρεμβάσεις διατήρησης από τους ίδιους τους κατόχους βιβλίων, των σχισμένων φύλλων με τη χρήση του σιλοτέϊπ. Αυτό είναι καταστροφή!

Επίσης υπάρχουν οργανισμοί που τρέφονται από το χαρτί και το δέρμα, όπως τα έντομα και το σαράκι και λόγω της περιεκτικότητας του ξύλου αλλά και από την χρήση της αλευρόκολλας τα βιβλία γίνονται η «παραδεισένια» κατοικία τους. Γι αυτό πρέπει να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα προστασίας για τη μη εξάπλωσή τους στα υπόλοιπα βιβλία της βιβλιοθήκης. Χρειάζεται πολύ χρόνος και κόπος για την αποκατάσταση και αυτό συνεπάγεται περισσότερα χρήματα, και φυσικά τυχούσες απώλειες, όταν κανείς αφήνει να εξελίσσεται ένα πρόβλημα που μπορεί να προλάβει στην αρχή του.

Γωνίες κατεστραμμένες, ράχες σπασμένες, διαχωρισμένα εξώφυλλα από το σώμα του βιβλίου, τσαλακωμένα ή σχισμένα φύλλα, ξερά χαλασμένα δέρματα, όποια και να είναι η κατάσταση του βιβλίου, η διατήρηση ή αποκατάσταση πρέπει να γίνεται με σεβασμό, με εξαιρετικά προσεγμένη και λεπτομερή εργασία, η παρέμβαση να είναι όσο το λιγότερο ορατή σώζοντας τα αυθεντικά του χαρακτηριστικά σύμφωνα με την αρχική βιβλιοδεσία του.

Στην δουλειά μου έχω την τύχη να περνούν από τα χέρια μου πολύ παλιά χειρόγραφα, ακόμα και πριν από την ανακάλυψη της τυπογραφίας. Βιβλία από μοναστήρια, περγαμηνές αλλά και από τις πρώτες τυπογραφικές εκδόσεις, επιτεύγματα σπουδαίων εκδοτών τυπογράφων, με ωραίες εικονογραφήσεις και καλλιτεχνικές βιβλιοδεσίες. Αρκετές από αυτές είναι ελληνικού περιεχομένου. Ελληνικά βιβλία που τυπώθηκαν σε μεγάλα τυπογραφεία της Ευρώπης όπως στην Βενετία, του Ιταλού λόγιου και φιλέλληνα Άλδου Μανούτιου στην περίοδο της Αναγέννησης (1490 - 1515 ) και αργότερα στο τυπογραφείο του Ηπειρώτη Νικόλαου Γλυκή (1670 - 1832), της Ρώμης, της Φλωρεντίας, της Βιέννης, του Παρισιού, της Γενεύης.

Σήμερα η ηλεκτρονική μορφή του βιβλίου αλλάζει τον τρόπο μετάδοσης της γνώσης και των πληροφοριών. Ζούμε σε μία νέα επανάσταση που αλλάζει όλο και πιο γρήγορα τον τρόπο γραφής. Το e-book ωστόσο δεν μπορεί να αντικαταστήσει με τίποτα την ζεστή επαφή με το βιβλίο και τη μυρωδιά του. Είναι χαρά μου που με την εργασία μου συμβάλλω στην προστασία και την διαφύλαξη της γραπτής κληρονομιάς, που μου δίνεται η ευκαιρία αυτά τα βιβλία να τα φροντίζω για να ταξιδέψουν πάλι στο χρόνο χωρίς να γνωρίζω την τύχη τους, αν θα μείνουν σε κάποιο ράφι μέχρι που ο χρόνος πάλι τα φθείρει.